Hipospadias anadangəlmə penis anomaliyasıdır. Bütün anadangəlmə anomaliyalar arasında ən çox rast gəlinənlərdən biridir. Statistik məlumat dəqiq olmasa da, ölkəmizdə hər il 20-58 min yeni hipospadiaslı oğlan doğulur. Məlumdur ki, səbəbi tam açıqlanmayan bu anomaliyaya yoluxma halları hər il dünyada artır. Keçmişdə yalnız ağır hipospadiası olan xəstələr əməliyyat olunurdu, lakin inkişaf edən texnika və biliklər sayəsində hər il əvvəlki ilə nisbətən daha çox hipospadias əməliyyatla düzəldilir.

Hypospadias üç əsas xüsusiyyətə malikdir:

1-) Xarici sidik yollarının (uretral meatus) açılışı penis başının yuxarı hissəsində deyil, penisin baş və ya gövdəsinin altında açılır.

2-) Sünnət dərisi (preputium) yarımdır və başlıq şəklində penisin başını arxa tərəfdən əhatə edir. Lakin penisin xarici sidik dəliyinin yerləşdiyi aşağı hissəsində sünnət dərisi yoxdur.

3-) Penis əyriliyinin müxtəlif dərəcələri var. Bu əyrilik penisin dibinə, bədənin aşağısına doğrudur. Ağır hallarda oğlan ayaq üstə sidiyə bilmir və tualetdə oturmalıdır.

Hipospadias cərrahiyyəsinin planlaşdırılmasının ən mühüm mərhələlərindən biri xəstənin müayinəsi və hipospadiasların qiymətləndirilməsidir. Xarici sidik çıxışı penisin yuxarı hissəsindən nə qədər uzaq olarsa, penisin əyriliyi bir o qədər çox olar. Xarici sidik yollarının açılışının yerindən asılı olaraq hipospadiya yüngül və ya ağır formada təsnif edilir. Ağır hallarda iki mərhələli əməliyyatı tövsiyə edirik. İlk əməliyyatda cinsiyyət orqanının əyriliyi düzəldilir və penis altındakı sünnet dərisindən yamaq hazırlanır. Altı aydan sonra bu yamaq boru şəklinə çevrilir və penis şaftına yerləşdirilir. Beləliklə, sidik dəliyi penis başına gətirilir.

Yüngül hipospadiya adətən bir əməliyyatla düzəldilə bilər. Bu hallarda sidik yollarının tikintisi zamanı yüngül əyriliklər düzəldilə bilər.

Xəstəliyin yüngül və ya ağır olmasından asılı olmayaraq, ən çox görülən cərrahi komplikasiya uretral fistuladır. Uğurlu cərrahiyyə əməliyyatından sonra oğlan penisin yuxarı hissəsindən fışqıraraq sidiyə getdikdə və penisin altındakı tikiş xəttindən başqa bir dəlikdən (fistula) sidik sızdığı zaman fistula əmələ gəlir. Yüngül hipospadiaslarda və gənc yaşda əməliyyat olunanlarda fistula rastlanma nisbəti 5-6% olduğu halda, ağır hipospadiaslarda və daha yaşlı yaşlarda fistula nisbəti 25% ətrafındadır. Bundan əlavə, əvvəllər uğursuz hipospadias əməliyyatı keçirmiş şəxslərdə fistula ehtimalı yüksəkdir. Zamanla bəzi fistulalar bağlana bilsə də, əksəriyyəti yalnız yeni əməliyyatla düzəldilə bilər. Bir qayda olaraq, hər əməliyyat arasında ən azı 6 ay saxlanılır.

Hipospadias əməliyyatlarında fistula əmələ gəlməsinin qarşısını almaq üçün bəzi əsas ehtiyat tədbirləri görülür. Əməliyyatlar ümumiyyətlə çox nazik tikiş materialları ilə aparılır. Bu səbəbdən linza altında əməliyyatlar edilir. Bundan əlavə, yeni yaranan xarici sidik yollarını sidikdən qorumaq üçün xəstə əməliyyatdan sonra orta hesabla 7 gün sidik kateteri ilə qalır. Sidik kateteri xarici sidik yollarından sidik kisəsinə daxil edilən borudur. Bu borudan sidik axarkən, yeni sidik yollarını meydana gətirən nazik tikiş materialları sidiyin zərərli təsirindən qorunur.

Biz körpəlikdə hipospadias əməliyyatları etməyə üstünlük veririk. Nəzəri olaraq, körpələr sonrakı yaşlarda 2 yaşından əvvəl etdikləri əməliyyatları xatırlamırlar. Biz bunu bir üstünlük kimi görürük. Birdən çox əməliyyatın planlaşdırıldığı hallarda, ilk əməliyyatı körpə 6-12 aylıq olanda planlaşdırırıq. Belə ki, ikinci əməliyyat tələb olunarsa, körpənin anomaliyası 2 yaşına qədər düzəldilir.

Körpəlikdə hipospadianın başqa bir üstünlüyü körpənin uşaq bezində olmasıdır. Bu zaman sidik kateteri uşaq bezi içərisində sərbəst buraxılır və ananın bir həftə ərzində körpə bezinin dəyişdirilməsindən başqa heç bir xüsusi qayğıya ehtiyacı yoxdur.

Hipospadias əməliyyatları gündüz əməliyyatlarıdır. Yəni ümumi anesteziya altında bir neçə saatlıq əməliyyatdan sonra körpə bir neçə saat xəstəxanada saxlanılır və sonra evə göndərilir. Əməliyyat yerini qorumaq üçün adətən penisdə sarğı var. Bu sarğı 5 gündən sonra çıxarılır və kateter adətən 7-ci gündə çıxarılır. Əgər bir neçə həftə sonra ilk müayinədə xəstə fistulasız sağalıbsa, biz xəstəni yeniyetməlik dövründə yenidən görmək istərdik.

Uğurlu hipospadias əməliyyatının ən əsas şərti əməliyyatı həyata keçirən həkimin təcrübəsidir. Təcrübə artdıqca fistula tezliyi və digər ağırlaşmalar azalır.