İNMEMİŞ TESTİS

Çocuklarda en sık karşılaşılan genital problemdir. Tıpta yaygın kullanılan ismi cryporchidism, gizli testis anlamına gelmektedir. Doğum anında oğlan bebeğin torbalarından (scrotum) bir veya her ikisi de boştur. Testis ya hiç yoktur veya vücudun daha yukarılarında, karın içerisinde bir yerdedir. İnmemiş testisle ilgili kısa bir özet yapmak gerekirse:  

• Cerrahi tedavi bebeğin yaşı 6 aylıkken yapılmalıdır
• Testisin yerini belirlemek için uzman muayenesi görüntüleme yöntemlerinden daha önceliklidir
• Tedavide hormon tedavisinin yeri yoktur
• Başarılı cerrahi işlem sonrasında testis torbaya, olması gereken yere indirildikten sonra kısırlık (infertilite) ve testis kanseri riski azalmakla birlikte yine de normal tetsisli bebeklerden daha yüksektir
• Cerrahi tedaviden sonra takip gereklidir. 

Anne karnında, testis karın boşluğunun arkasında, böbreklere komşu bir yerleşimdedir. Doğuma kadar, testis bu bölgeden, karın boşluğunun arka tarafından aşağıya doğru hareket eder. Bu hareket esnasında testisin böbreğe yakın bölgeden çıkan damarlarıda sünerek uzar. Testis uzun süre karında kaldıktan sonra önce kasık kanalına girer, sonra da burayı terk ederek torbalara yerleşir. İnmemiş testis bu göçün herhangi bir aşamada sonlanması nedeniyle oluşur. Bu nedenle testis çok yukarıda kaldı ise, anatomik yapısı ve işlevi daha bozuktur. 

Miadında doğmuş oğlan bebeklerin %3’ünde, prematürelerin %30’unda inmemiş testis mevcuttur. Normal doğmuş bebeklerde 6 ay civarında görülme oranı ise %1dir. Yani testis 6 aya kadar bir kısım bebekte aşağıya iner ancak 6 aydan sonra testis inişi durur. Testis inişi çoğunlukla beyinden ve endokrin bezlerden salgılanan hormonlar aracılığı ile olur. Ancak anatomideki bozukluklar da hormonal aktivite normal olsa bile testisin inişine engel olabilir. 

Uzmanın elle muayenesinde, %80 oranında testisin yeri saptanabilir, çoğunlukla kasık kanalı veya civarındadır. Hastaların %20’sinde ise testis yeri muayene ile saptanamaz. Bu hastalarda ya testis hiç yoktur veya karındadır.  

Bazı testisler inmemiş testisteki gibi muayene sırasında torbada değil daha yukarıdadır, ancak bebeğin bezi bağlandığında aşağıya inerler. Bu durum gerçek bir inmemiş testis değildir ve ameliyat gerektirmez. Bu duruma utangaç testis diyoruz. Ayırıcı tanıyı uzman elle muayenesi sonucunda yapar. 

İnmemiş testisin neden olduğu iki sorun  mevcuttur. Kısırlık (infertilite) ve testis kanseri. İnmemiş testis erkeklerdeki en önemli kısırlık nedenlerinden birisidir. Karın içerisinde kalan testisler bozularak sperm üretimini durdururlar. Bu hastalarda normal yerindeki testis de çoğunlukla sperm üretmez veya kalitesiz, bozuk spermler üretir. Testis kanseri ise normal bireylere kıyasla inmemiş testislerde 40 kat daha fazla görülür. Ameliyat bu olasılığı azaltır ama tamamen önlemez. Bu nedenle ameliyat sonrası takip önemlidir. 

Ayrıca inmemiş testisler travmaya daha çok maruz kalırlar. 

İki taraflı inmemiş testis varsa ameliyattan önce kanda hormon seviyelerine bakılır. Ayrıca “HCG stimülasyon testi” ile testisin varlığı araştırılır. Elle muayenede bulunamayan testisler için görüntüleme yöntemlerinin birçoğu başarısızdır.

İnmemiş testisin tedavisi ameliyattır. Uygulanan ameliyata “orkidopeksi” diyoruz. Ameliyat yaşı daha önce de vurgulandığı gibi 6 aydır. Bu yaştan sonra testisin inme ihtimali hiç yoktur ve sperm kalitesi hızla bozulur. 

Eğer orkidopeksi ameliyatından önce testisin yeri bilinmiyorsa, yani uzman muayene sırasında testisin yerini elle saptayamadıysa, ameliyata “laparoskopi” ile başlanır. Göbekte oluşturulan küçük bir delikten karın içerisine bir kamera sokularak testisin yeri belirlenmeye çalışılır. Eğer testis yoksa işlem sonlandırılır. Testis varsa orkidopeksi  yapılır. Bazen ileri derecede bozuk olan karında yerleşimli testisler kanser oluşturma riski çok yüksek olduğu için hiç indirilmeyerek çıkartılır.

Orkidopeksi ameliyatı günübirlik uygulanır. İşlem tamamlandıktan sonra hasta hastanede gecelemez ve evine gönderilir. Ameliyat sonrasında ağrı çok azdır ve bebeğin bakımı oldukça kolaydır. Ameliyat sonrasında dikiş almak veya pansuman yapmak genellikle gerekmez. 

Ameliyat sonrasında cerrah belirli aralıklarla kontrole çağırarak testisin yerini ve şeklini kontrol eder. 

Ameliyat sırasında, testisin damarları çok kısa olduğu için, torbaya kadar indirilemeyebilir. Bu durumda testis torbaya en yakın yere indirilmeye çalışılır. Burada amaçlanan karın içerisindeki bir testisin hiç olmazsa elle muayene edilebilecek bir yere indirilmesidir.

Ameliyat sonrasında testis çevresinde geçici bir şişlik olabilir.

İNMEMİŞ TESTİS İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR